Frederick Herzberg

Frederick  Herzberg

Two Factor Theory :ทฤษฏีสองปัจจัย

 

 1.หลักการ/แนวคิด/ประวัติความเป็นมา

    Ø ชื่อ Frederick  Herzberg

  Øสัญชาติ  :  ชาวอเมริกัน 

   Øวันเกิด   :  18 เมษายน  1923    

  Ø การศึกษา  :   ปริญญาเอกจิตวิทยา

  Øจุดเน้น  :  หลักการจูงใจ หรือ Motivation          

  Øเสียชีวิต  :  19 มกราคม 2000

   ได้คิดค้นทฤษฎีการจูงใจในการทำงาน ซึ่งเป็นที่ยอมรับกันอย่างกว้างขวางในวงการบริหาร ชื่อทฤษฎีของ Herzberg มีชื่อเรียกแตกต่างกันออกไป คือ

         “motivation-maintenance theory”

         หรือ“dual factor theory” หรือ “the motivation-hygiene theory”

    

        ได้รับแรงบันดาลใจเรื่องการจูงใจ( Motivation)  จากการที่ได้มีโอกาสพูดคุยกับชาว

เยอรมันที่อาศัยอยู่ในบริเวณใกล้ ๆ ฐาน  Dachau concentration camp  และสังคมในละแวกนั้นเป็นกลุ่มคนที่มีระดับการจูงใจสูงมาก

 หลักและแนวคิด

      q ในการเริ่มต้นค้นคว้าเพื่อสร้างทฤษฎี Herzberg ได้ดำเนินการสัมภาษณ์นักวิศวกรและนักบัญชี

      q ซึ่งจุดมุ่งหมายของการค้นคว้าเพื่อศึกษาทัศนคติที่เกี่ยวกับงานเพื่อที่จะให้มีหนทางเพิ่มผลผลิตลด

การขาดงาน และสร้างความสัมพันธ์อันดีในการทำงาน เพื่อประโยชน์ทั่วไปสำหรับทุกๆคนก็คือความเข้าใจเกี่ยวกับอิทธิพลต่างๆที่จะมีส่วนช่วยในการปรับปรุงขวัญ และกำลังใจ ที่จะส่งผลให้ทุกคนมีความสุขกายสบายใจและมีความพึงพอใจมากยิ่งขึ้น

          Herzberg ศึกษาเกี่ยวกับปัจจัย ที่มีผลต่อการทำงานของบุคคลกรในองค์ โดยศึกษา ถึงทรรศนะ

คติของบุคคลที่มีต่อการทำงานเพื่อหาทางที่จะลดความไม่พอในในการทำงาน เพื่อที่ทำให้คนงานมีความรู้สึกที่ดีในการที่จะ พยายามเสริมสร้างผลผลิตของงานให้มากขึ้น   เขาพบว่าปัจจัยที่มีผลกระทบต่องานออกเป็น 2 กลุ่ม คือ

         1.ปัจจัยจูงใจ     (Motivation Factor)   เป็นปัจจัยกระตุ้นให้คนทำงาน โดยเกี่ยวข้องกับ

เหตุการณ์ที่ดีที่จะเกิดขึ้น กับพนักงาน อันจะทำให้พนักงานมีความพึงพอใจเกี่ยวกับกับงานที่ทำ

         2.  ปัจจัยค้ำจุน (Maintenance Factor)  เป็นปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ที่จะสร้างความไม่พอใจในการทำงานให้กับพนักงาน ชึ่งจะเป็นตัวสกัดกั้นไม่ให้เกิดแรงจูงใจในการทำงานขึ้นได้ หรือเป็นหัวข้อกำหนดเบื้องต้นที่จะป้องกันมิให้คนไม่พอใจในงานที่ทำอยู่

 2.  เครื่องนี้คืออะไร / มีองค์ประกอบอะไร

                ปัจจัยจูงใจ ( Motivation Factors)  คือ ปัจจัยที่ก่อให้เกิดแรงจูงใจให้คนทำงานอย่าง    มีความสุข และมีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับความรู้สึก ซึ่งถือว่าเป็น  “ปัจจัยภายใน (Intrinsic) ”

               ปัจจัยสุขอนามัย (Hygiene Factors) คือ  ปัจจัยที่ก่อให้เกิดความพอใจในการทำงานแต่ยังไม่พอที่จะนำไปใช้ในการจูงใจ ถือว่าเป็น   “ ปัจจัยภายนอก (Extrinsic) ”

            ปัจจัยจูงใจ(Motivational Factors)

        ค่าตอบแทนและผลประโยชน์

                    นโยบายบริษัทและการบริหาร                            

                    ความสัมพันธ์ในหมู่พนักงานด้วยกัน           

                    สภาพแวดล้อมทางกายภาพในการทำงาน                 

                    การควบคุมดูแลงาน

                    สถานภาพ

                    ความมั่นคงของงาน

            ปัจจัยสุขอนามัย(Hygiene Factors)

        ความสำเร็จ

                     การได้รับการยอมรับ

                     ตัวงานที่ทำ

                     ความรับผิดชอบ

                     การได้รับการเลื่อนตำแหน่ง

                     ความเจริญก้าวหน้า

 3.ข้อดี/ข้อเสีย

         ข้อดี

            v เป็นทฤษฎีที่สร้างขวัญและกำลังใจในการทำงานเป็นปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับงานโดยตรงเพื่อจูงใจให้คนชอบและรักงานปฏิบัติ เป็นการกระตุ้นให้เกิดความพึงพอใจให้แก่บุคคลในองค์การ  ให้ปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

 v ปัจจัยที่สามารถสนองตอบความต้องการภายในของบุคคล

        ข้อเสีย

            เป็นทฤษฎีที่ใช้ได้กับกลุ่มอาชีพที่มีฐานะตำแหน่งสูง เช่น วิศวกรหรือนักบัญชี กรณีการนำไปใช้กับพนักงานระดับต่ำลงไปหรือพนักงานสตรี และ ณ ระดับของพนักงานประจำวัน จะไม่ค่อยได้ผลลัพธ์ที่น่าพึ่งพอใจ

4. เครื่องมือนี้ใช้เพื่ออะไร

งานที่สร้างแรงจูงใจที่แท้จริง ตามแนวคิดของ Herzberg

        •     งานที่ดีจะต้องมีความท้าทายเพื่อกระตุ้นให้พนักงานได้ใช้ความสามารถ

        •     พนักงานที่มีความสามารถสูงขึ้นจะต้องได้รับงานที่มีความรับผิดชอบสูงขึ้นด้วยเช่นกัน

        •     หากงานที่มีอยู่ไม่เหมาะสมกับความสามารถของพนักงานจะต้องมีการพิจารณาโดยเร่งด้วยหรือหาพนักงานมีความสามารถต่ำมาทำงานแทน  แต่หากพนักงานไม่ปฏิบัติงานอย่างเต็มความสามารถนั้น แสดงว่าเกิดปัญหาด้านการจูงใจ

5.ใช้อย่างไร(หรือจัดทำอย่างไร)

         ปัจจัยสุขอนามัย(Hygiene Factors)

                  ความสำเร็จ

                   การได้รับการยอมรับ

                   ตัวงานที่ทำ

                  ความรับผิดชอบ

                  การได้รับการเลื่อนตำแหน่ง

                  ความเจริญก้าวหน้า

  ปัจจัยจูงใจ (Motivational Factors)

                ค่าตอบแทนและผลประโยชน์

                นโยบายบริษัทและการบริหาร                           

                ความสัมพันธ์ในหมู่พนักงานด้วยกัน           

                สภาพแวดล้อมทางกายภาพในการทำงาน                 

               การควบคุมดูแลงาน

               สถานภาพ ความมั่นคงของงาน

 6.ใช้อย่างไร(หรือจัดทำอย่างไร)

           โดยสรุป Herzberg ได้ให้ความเข้าใจว่า แรงจูงใจเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นมาจากแต่คนและจะมิใช่ขึ้นอยู่

กับผู้บริหารโดยตรง และปัจจัยที่ใช้ในการบำรุงจิตใจนั้นอย่างดีที่สุดก็คือ จะสามารถช่วยขจัดความไม่พอใจต่างๆได้ แต่จะไม่สามารถสร้างความพึ่งพอใจได้ ดังนั้น ในกระบวนการจูงใจที่ต้องการสร้างให้เกิดแรงจูงใจที่ดี จึงจำเป็นต้องจัดและกำหนดปัจจัยต่างๆทั้งสองกลุ่ม คือ ทั้งปัจจัยที่ใช้บำรุงจิตใจ (สภาพแวดล้อม) และปัจจัยที่ใช้จูงใจได้ (ของงานที่ทำ) ทั้งสองอย่างพร้อมกัน

7.มีใครนำเครื่องมือไปใช้บ้าง และได้ผลอย่างไร

             ชูยศ ศรีวรขันธ์  (2552)  นำ แนวคิดของ Frederick Herzberg ในการทำวิจัย เรื่องปัจจัยแรงจูงใจต่อผลการปฏิบัติงาน:กรณีศึกษา ขององค์การบริหารส่วนตาบล เขตอาเภอเมือง จ.นครราชสีมา 

          ผลการวิจัยพบว่า

           บุคลากรในท้องถิ่นมีความพึงพอใจในการทางานมากจะส่งผลให้ประสิทธิภาพการทางานขององค์กรเพิ่มขึ้น แต่จะไม่พึงพอใจในการได้รับเงินค่าตอบอื่นเป็นกรณีพิเศษ เท่าที่ควร และได้สะท้อนให้เห็นปัญหาการได้รับเงินค่าตอบแทนอื่นเป็นกรณีพิเศษ(โบนัส) ที่ไม่ได้รับความเป็นธรรม และการขาดมาตรฐานในการประเมินผลงานขององค์การบริหารส่วนตาบลที่เกี่ยวกับวิธีการและขั้นตอนต่างๆต้องได้รับการปรับปรุงและแก้ไขในส่วนที่บกพร่องและทาให้เกิดปัญหาเพื่อแก้ไขและป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นอีกในอนาคต

 7.  กรณีศึกษา

         •     บริษัท ตันไม่ตัน จำกัด

         •     Bathroom Design

         •     บริษัท เอ.พี. ฮอนด้า จำกัด

 

ขอบคุณที่มาของข้อมูล

                                                         คุณพรรณเพ็ญ สิทธิพัฒนา

รวบรวมโดย

นางสาวรุ่งลักษมี รอดขำ
DBA 04 มหาวิทยาลัยศรีปทุม